December 21, 2007

सुहृद - भाग ४

दिक्षीत मास्तरांच्या घरात उत्साहाच वातावरण होत. इतक्या अनपेक्षितरीत्या जाईच लग्न ठरल होत, घरही चांगल मिळाल होत. जाई सुखावली होती हे बघून मास्तर आणि त्यांची पत्नी दोघांनांही समाधान वाटत होत. लग्नाची किती तरी तयारी करायची बाकी होती. मास्तर आपल्या पत्नीशी विचार विनिमय करत होते...

"झेपेल ना ग आपल्याला? आता जरी दादासाहेब काही नको म्हणाले तरी थोड फार तरी करूच आपण... आपल्याला तरी दुसर कोण आहे? आपली जी काही थोडी फार पुंजी आहे ती उपयोगाला येईल आता, थोड मी शाळेच्या संस्थेच्या पतपेढीमधून कर्ज काढतो... इतकी वर्ष मन लावून विद्या दान केलय, काही तरी केल्या कष्टांचा मान ठेवतीलच ना... "

"अहो, पतपेढीकडून कर्ज घेणार तुम्ही...? दुसरा काही मार्ग नाही का सापडणार? तुमच्या त्या संस्थेच्या पतपेढीचे व्यवहार.... "

"मान्य ग, पण आता काय करायच, सांग... सध्ध्या आपल्याला गरज आहे ना, आणि मी त्याच संस्थेत कामाला आहे, मग माझ काम तस तुलनेन सोपच आहे, नाही का? मी बघून तर येतो, तू चहा दे, मग मी जरा जाऊन येतो संस्थेत, पाहतो कस काय होतय ते... गरज पडली तर संस्थाचालकांना भेटायला हव... "

मास्तर बाहेर पडले तस, मास्तरांच्या पत्नीने, न राहवून गजाननाला हात जोडले. "सगळ काही ठीक कर रे देवा..." त्या मनातल्या मनात पुटपुटल्या।

संस्थेच्या आवारात शिरता शिरता मास्तरांना संस्थाचालकांनी बघितले अन त्यांना थोडे आश्चर्यच वाटले!! दिक्षीत सर? इथे?? काय काम काढल असेल?? माहित करून घ्यायलाच हव, म्हणत चालक जिना उतरायला लागले....

"नमस्काsssर, नमस्काsssर मास्तर, याsss!! हितं कुणीकड वाट चुकली म्हणायची आज?? आव, म्हटलच हाय नाय का, साधू संत येती घराsssss, तोची दिवाळी, आन तोची दसराsssss!!" आपल्याच वक्तव्यावर खूष होत, चालक मोठयाने हसले! त्या हास्यातून सत्तेचा, पैशाचा माज जाणवत होता। "चला, हापिसात बसूयात आपल्या॥ अरे गणा, मास्तर आल्यातीsss काय चा वगैरेच बघ की जरा ल्येका!" शिपायाला त्यांनी चहासाठी पाठवल.... "बोला मास्तर, काय कामाने आलात म्हणायच हित?? कायतरी मोठ दिसतया, नायतर तुम्ही आजपावतर काय हित आल्याले मला तरी काय आठवना बघा...." इथल तिथल बोलत, मास्तरांच्या येण्यामागच प्रयोजन काढून घ्यायचा चालक प्रयत्न करत होते... "बोला मास्तर, तुम्ही आपलेच हाय की.. काय आडचण आसल तर सांगा की तस..... "

"नाही, म्हणजे, घरात जरा कार्य निघालय...."

"म्हंजे??? " चालक जरा कोड्यात पडले... "अन कसल कार्य म्हणायच आता ह्ये?? आरे होsssss आलं, आलं!! समद ध्येनात आल बघा!! जाईच लगीन ठरिवताय का?? आरे वा, वा, वा.... पन म्या काय म्हणीत व्हतो, बर का मास्तर, हितन तुमास्नी आस कितीस कर्ज भ्येटणार? आँ? त्यापरीस माझ्याकडे येक प्ल्यान हाय तो ऐका! अन त्ये जाईच्या लग्नाला आपल्या संस्थेचा हॉल वापरायचा बर का, आगदी संकोच म्हून करायचा न्हायी!! आन त्येच भाडं घेणार नाही आम्ही!! आमची बी ल्येकच की ती..." गोड गोड शब्द वापरून चालक आपले योजना मास्तरांच्या गळी उतरवू पाहत होते... " तर आस बघा मास्तर, आपल्याकडे सरकारी पावण येणार हायती, ह्येच हो, आपल शाळा बघत्याल, पोरांची प्रगती बघत्याल... आन सध्ध्या त्येंच्या काय योजना बी हाये म्हणत्यात. त्यातून आपल्या शाळेला काय अनुदान वगैरे पदरात पाडता येत का ते बघतो बघा मी... तुम्ही बघताच आता, किती खर्चिक काम आसतय शाळा चालवण..."

"मग यात मी काय करावे अशी अपेक्षा आहे आपली??" मास्तरांना संशय आणि मनातून संताप येत चालला होता... केवळ आपण इथे आलो आहोत म्हणून हा माणूस आपल्याला अशी वागणूक देऊ धजावतोय!!

"अजाबात काय बी करायच न्हाय तुमी उलट!! म्हणजी आस बघा, त्येंना माहित हायसा तुमी, राजा हरिश्चंद्राचे अवतार!! पण आमास्नी तस र्‍हाऊन नाय चालायच!! आणि आमी सगळ बिन बोभाटा काम करवून घेऊ!! अनुदान पण वाढवून मिळेल, पण आम्ही दिलेल्या अहवाला बाबत त्यानी तुम्हाला विचारल तर तुम्ही आमची री ओढा! त्यावर अनुदान अवलंबून हाय... तुम्हाला जाईच्या लग्नाला काय जी मदत लागल, ती द्यायची हमी आमची. ह्ये अनुदान मोठ हाय आन आम्हाला त्ये हव बी हाय!!"

"काय बोलताय तुम्ही हे?? मला खोट बोलायला सांगताय तुम्ही?? शाळा नावालाच आहे तशी, मुल येतात, शिकतात एवढच!! कित्येक योजनांसाठी अर्ज करून, शाळेच्या नावाखाली अनुदानं, फायदे पदरात पाडून घेतले जातात, मुलांना कसलाच फायदा होत नाही... आणि आता मला ही या पापात ओढू पाहता आहात??" मास्तर संतापाने थरथरत होते!! "केवळ मी कर्ज घ्यायला आलो, म्हणजे मी विकाऊ आहे अस वाटल की काय तुम्हाला??"

"आवं मास्तर, चिडायच कशाला? चिडू नका!! घ्या, पाणी घ्याsss बसा!" चालक मनातून संतापले होते! आवाजात हळू हळू संताप, गुर्मीची झाक येत होती, " येक ध्येनात राहू दे म्हणजे झाल, आजून जाईच लगीन झाल्याल न्हाय, त्ये मोडूही शकत, आन हो!! बरी आठवण झाली... काय हो मास्तर, तुम्ही सांगितलच असणार म्हणा मुलाकडच्या मंडळीना..... आता तुम्ही कधी खोट बोलत नाय, काय लपवा लपवी करत नाय म्हटल्यावर... ते तुमच्या बंधू राजांच्या करतुती सांगितल्या हायती का पावण्यांस्नी?? तुमच्या सारख्यास्नी कुटुंबातल एक माणूस खराब , आन ते बाह्येर कळल की आख्ख कुटुंबच पार कामातून जातय की!! या आता, विचार करून सांग काय ते, तशी काय घाई न्हाय आपल्याला..." छद्मीपणे हसत हसत चालक ऑफिसातून बाहेर पडले!

मास्तर सुन्न होऊन तिथेच काही वेळ बसून राहिले!! काय कराव? इथे नकोच, बँकेतून कर्ज घ्याव का?? तिथेही हाच माणूस संचालक पदावर!! जिथे तिथे खोडे घातल्याशिवाय राहणार नाही!! अन, धमकीही दिलीय वरून तुमच्या भावाबद्दल सांगेन म्हणून!! काय होईल जर सांगेल तर? दादासाहेबांना काय वाटेल? जाई इतका जीव लावून बसलीय अनिकेतवर.. काही बोलायची नाही आपल्याला पण दु:खाने झुरून मरून जाईल पोरगी.... आपण आपल्या भावाबद्दल सांगितल नाही , हे चुकल का आपल?? सांगायला हव होत का?? दादासाहेबांची अन घरच्यांचे काय प्रतिक्रिया होईल अस काही कळल तर?? पण आता त्याला किती वर्ष लोटली, अन जाईचा काय दोष? काय संबंध? माझ्या भावाच्या चुकांची शिक्षा माझी लेक भोगणार आता?? काय कराव? कोणाचा सल्ला घ्यावा?? " विचार करकरून मास्तरांच डोक फुटायची वेळ आली....

" का वो मास्तर, बर वाटत नाय का??" आत आलेला गणा विचारत होता....
" नाही रे बाबा, ठीक आहे... निघतो मी..." अतिशय जड पावलांनी मास्तरांनी घरची वाट धरली। घरी जाऊन आता हे सारे पत्नीला सांगायचे होते. सारेच कठीण होऊन बसले होते......


अपूर्ण.........

1 comment:

Anonymous said...

माहित आहे खुप बिझलेली आहेस तरी...मास्तर चे काय होणार?? पुढचा भाग कधी???